Hooggevoeligheid, ook bekend als hoog sensitiviteit of HSP (Highly Sensitive Person), is een eigenschap die voorkomt bij ongeveer 15-20% van de bevolking, zowel mannen als vrouwen.

Mensen die hooggevoelig zijn, verwerken prikkels uit hun omgeving op een diepgaandere en intense manier dan de gemiddelde persoon. Deze eigenschap werd voor het eerst onderzocht door de Amerikaanse psycholoog Elaine Aron.

Hooggevoeligheid is geen stoornis

Het is belangrijk om te weten dat hoogsensitiviteit een persoonlijke eigenschap is en geen stoornis.

Hooggevoelige personen kunnen vele positieve aspecten ervaren, zoals een diep begrip van anderen, creativiteit en intuïtieve inzichten. Aan de andere kant kan overprikkeling leiden tot stress en kan het soms uitdagend zijn om een evenwicht te vinden tussen de behoefte aan rust en de deelname aan het dagelijks leven.

De functie van het zenuwstelsel

Ons zenuwstelsel is een complex netwerk dat betrokken is bij het doorgeven van informatie binnen ons lichaam en het reguleren van verschillende functies. Hooggevoelige mensen ervaren de wereld intenser vanwege de nauwkeurige en uitgebreide verwerking van binnenkomende informatie. Hierdoor kunnen ze sneller overprikkeld raken, wat leidt tot stress gerelateerde symptomen zoals verhoogde hartslag, oppervlakkige ademhaling en spanning in het lichaam.

Het zenuwstelsel bestaat uit het centrale zenuwstelsel, dat bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg, en het perifere zenuwstelsel, dat zich uitstrekt naar alle delen van het lichaam. Het perifere zenuwstelsel heeft twee belangrijke takken: het autonome zenuwstelsel en het somatische zenuwstelsel.

Het autonome zenuwstelsel is verantwoordelijk voor het reguleren van automatische lichaamsfuncties, zoals hartslag, ademhaling, spijsvertering en meer. Het heeft twee grote delen: het sympathische en het parasympathische zenuwstelsel.

1. Het sympathische zenuwstelsel: Dit staat bekend als het "fight-or-flight"-systeem en is geactiveerd bij stress of gevaar. Het bereidt het lichaam voor op een vecht- of vluchtreactie door de hartslag te verhogen, de ademhaling te versnellen en energiereserves vrij te maken.

2. Het parasympathische zenuwstelsel: Dit staat bekend als het "rust-en-verteringssysteem" en komt in actie wanneer het lichaam moet herstellen en ontspannen. Het verlaagt de hartslag, bevordert een rustige ademhaling en stimuleert de spijsvertering.

Bij hooggevoelige personen kan het sympathische systeem gevoeliger zijn en sneller geactiveerd worden, waardoor ze meer vatbaar zijn voor overprikkeling en stress. Het begrijpen van dit aspect kan nuttig zijn bij het omgaan met overprikkeling en het verminderen van stress bij mensen die hooggevoelig zijn.

Kenmerkend voor HSP

Enkele kenmerken van hooggevoelige personen zijn:

1. Diepgaande verwerking: HSP's nemen informatie uit hun omgeving grondiger en gedetailleerder waar. Hierdoor zijn ze vaak gevoeliger voor subtiele veranderingen en nuances.

2. Overstimulatie: Hooggevoelige mensen kunnen sneller overweldigd raken door veel prikkels, zoals harde geluiden, fel licht, drukke plekken of sterke geuren. Dit kan leiden tot vermoeidheid en de behoefte aan rust en afzondering.

3. Sterke emotionele reacties: HSP's hebben vaak diepgaande emoties en kunnen intens reageren op zowel positieve als negatieve gebeurtenissen. Ze zijn vaak empathisch en voelen sterk mee met anderen.

4. Diepe reflectie: Hooggevoelige personen hebben vaak een rijke innerlijke belevingswereld en denken diep na over verschillende aspecten van het leven.

5. Gevoeligheid voor subtiele details: HSP's merken kleine veranderingen in hun omgeving op die anderen mogelijk over het hoofd zien, zoals veranderingen in stemmingen, lichaamstaal of sfeer.

6. Behoefte aan rust en herstel: Door de diepgaande verwerking van prikkels hebben hooggevoelige mensen regelmatig behoefte aan rust en tijd voor zichzelf om overprikkeling te voorkomen.

Ben jij HSP?

Als je denkt dat je hooggevoelig bent, kan het nuttig zijn om jezelf beter te leren kennen en te begrijpen hoe je met deze eigenschap kunt omgaan. Zelfzorg, het stellen van grenzen en het creëren van een ondersteunende omgeving zijn enkele manieren om met hooggevoeligheid om te gaan.

Onderaan deze pagina vind je de HSP-test. Wanneer deze test aangeeft dat je wellicht hooggevoelig bent, kunnen onderstaande tips je helpen te accepteren dat je HSP bent en hoe je er beter mee om kunt gaan:

1. Accepteer dat je een HSP’er bent

Erken dat je hoogsensitief bent en durf bijzonder te zijn. Neem het besluit je talenten te benutten en wees trots op jezelf. Leer adequaat met je hooggevoeligheid om te gaan en focus op de positieve kanten ervan. Weet dat je je als liefdevol wezen een lichtbaken en inspiratiebron voor anderen kunt zijn. Zo leer je mensen die geregeerd worden door hun ego de kracht van onvoorwaardelijke liefde en authentiek leven. Door het inzetten van je hooggevoeligheid en door feedback geven, confronteren en reflecteren maak je je omgeving menselijker. Je maakt ze bewuster en hartelijker en nodigt uit tot voelen, vertrouwen en vrede. Ontsteek het licht in jezelf en draag het over op anderen door jezelf te zijn.

2. Zorg voor geestelijk voedsel

Vind andere HSP’ers in je omgeving waar je jezelf mag zijn. Ga zoveel mogelijk om met mensen die je energie of inspiratie geven en jou jezelf laten zijn. Deel je ervaringen met zielsverwanten. Benut je kwaliteiten, oefen ermee en geniet ervan. Dat levert je meer echtheid, energie en eigenwaarde op. Verdiep je in spiritualiteit, onderzoek je paranormale gaven en vergroot je bewust zijn. Houd je bezig met levensvragen en ‘diepzielduiken’.

3. Doe aan stressreductie

Vermijd of beperk stressvolle situaties, energievretende mensen en overprikkeling. Neem niet te veel hooi op je vork. Doe niet te veel dingen tegelijkertijd. Focus op je doelen. Wees realistisch in je planning. Voer activiteiten stapsgewijs uit, zeker als ze nieuw of risicovol zijn. Zorg voor overzicht. Neem geregeld afstand van de hectiek van alledag en de eisen van de maatschappij. Maak je leven eenvoudiger. Houd je omgeving opgeruimd en schoon. Probeer zoveel mogelijk met je aandacht in het hier en nu te zijn. Breng regelmaat en structuur in je dag.

4. Neem voldoende rust

Vermijd drukbezochte plekken. Creëer een plek voor jezelf om tot rust te komen. Geef toe aan je behoefte om alleen te zijn. Stilte is helend en zorgt voor balans. Communiceer wanneer je niet bereikbaar bent. Mediteer regelmatig. Maak je hoofd leeg wanneer je belangrijke beslissingen moet nemen en luister naar de stem van je hart. Ga veel naar buiten en geniet van de natuur. Vermijd over-stimulatie voor het slapen gaan en zorg voor voldoende nachtrust. Benut wachttijd door mindfulness. Als je een introverte rustzoeker bent zoals 70% van de hooggevoelige personen, besteed dan aandacht aan je sociale netwerk en zorg ervoor dat je erop uitgaat om te genieten van het leven en inspiratie op te doen.

5. Heb vrede met jezelf en je schaduwkanten

Zoek de schuld voor je onvrede niet altijd bij jezelf en schuif deze ook niet af op anderen. Weerstand in de buitenwereld is een spiegel van je innerlijke weerstand. Kom in harmonie met jezelf en weet dat je perfect bent door je imperfectie. We leven in een wereld met polariteiten. Het één kan niet zonder het ander. Als je weet wat duisternis is, weet je ook wat licht is.

6. Neem afstand van oude denkpatronen

Erken en omarm gevoelens over het anders zijn en over je overlevingsgedrag die je hebben afgehouden van zijn wie je bent. Noteer waar je je druk over maakt en laat het los. Ontdek welke gedachten je afhouden van voelen, laat ze los en focus op tegenovergestelde gedachten. Word je bewust van weerstand die je afhoudt van jezelf zijn. Woorden zoals “eigenlijk”, “misschien”, “zou moeten” zijn richtingaanwijzers die kunnen duiden op een onbewuste blokkade.

7. Blijf in contact met je gevoel

Neem afstand van het voortdurende gekwetter in je hoofd en geef aandacht aan de stem van je hart. Verbind je met de aarde en de Bron zodat je jezelf voedt met deze essentiële energieën. Houd contact met je binnenwereld: gevoel, intuïtie, emoties, lichamelijke sensaties, stemming, geweten ed. Beschouw je lichaam als boodschapper van onbalans en let op spierspanning, ingehouden/hoge adem en verhoogde hartslag. Omarm een onprettig gevoel, dan laat het jou los ongeacht de oorzaak. Het kan van jou zijn, maar ook van anderen. Mediteer dagelijks om je lichaamsbewustzijn te vergoten en het contact met je innerlijk te versterken.

8. Geef jezelf de ruimte

Zet jezelf niet onder druk, neem en geef jezelf de ruimte. Vraag tijdig om steun en leer te ontvangen. Zie kwetsbaarheid als kracht. Zorg dat je voldoende vrijheid hebt en niet gebonden bent aan de regels van een ander. Ga uit van jezelf, zet jezelf op de eerste plaats. Laat los wat je niet helpt. Plan niet te veel, breng ruimte in je agenda. Vertraag waar dingen te snel gaan. Verstil en luister naar de stem van je hart als je een besluit moet nemen.

9. Leef je eigen waarden en geniet ervan

Zet jezelf op de eerste plaats, doe alles met aandacht en liefde voor jezelf. Wees regisseur van je eigen leven. Ontdek en leef je waarden. Ga je eigen weg, geef je eigen kleur aan je leven. Doe alleen wat goed voelt en klopt voor jou. Volg de stem van je hart in alles. Creëer een positie waarin je je eigen kwaliteiten kunt benutten. Doe alles zoveel mogelijk op je eigen manier en in je eigen tempo. Je hebt de kwaliteit om alles intens te beleven. Geniet daarom dubbel van alle mooie dingen in je leven of leer om het toe te laten.

10. Stel grenzen

Ontdek je grenzen, respecteer ze en geef deze duidelijk aan. Vind steeds het evenwicht tussen je aanpassen en nee-zeggen. In relaties is het geven en nemen. Zeg vaker Ja tegen jezelf en voel hoe het is om jezelf serieus te nemen.

11. Verzorg je lichaam

Behandel je lichaam als de tempel van je ziel. Eet bewust, gezond en regelmatig, drink voldoende water. Wees zuinig met cafeïne, suikers, kruiden en alcohol. Zorg voor voldoende lichaamsbeweging. Doe aan Yoga of Tai Chi, boek een massage.

12. Creëer evenwaardige relaties

Met je diepgaande invoelingsvermogen kun je de ruimte van de ander ontnemen. De ander kan zich gecontroleerd voelen. Beheers je behoefte om voor anderen te zorgen vanuit angst of afhankelijkheid. Anders bestaat de kans dat je dominante, manipulerende, egoïstische mensen aantrekt die jouw gemis aan zelfvertrouwen moeten compenseren. Het is mooi om dienstbaar te zijn aan andere mensen, maar niet ten koste van jezelf. Het is niet egoïstisch om goed voor jezelf te zorgen. Zorg dat je voldoende tijd en ruimte voor jezelf neemt in je relaties, anders krijg je het al snel benauwd. Denk goed na over samenwonen, kinderen krijgen, combinatie studie-werk-privé. Het is fijn als je een relatie met iemand hebt die ook HSP is. Het kan een diepe verbondenheid geven.

13. Neem niet alles persoonlijk

Als je zomaar een onprettig gevoel hebt, hoeft je niet te weten of begrijpen waar deze vandaan komt. Alleen als een emotie blijft zeuren, is het zaak om te onderzoeken welke gedachten deze oproept. Raadpleeg daarvoor je intuïtie. Besef dat mensen het niet fijn vinden als je hen doorziet. Ze willen de waarheid liever verdoezelen. Jouw feedback kan bedreigend overkomen waardoor ze je gaan domineren, manipuleren, afwijzen of belachelijk maken. Laat die projecties bij de ander. Als je partner gepikeerd is of zich afgewezen voelt wanneer je aangeeft dat je liever alleen wilt zijn, laat dat gevoel dan bij hem. Mensen vinden je misschien raar of zwak. Ze denken dat je je aanstelt, dat je overdrijft of denkt dat je bijzonder bent. Wellicht denken ze dat je ziek bent en beschermd of gered moet worden. Ze denken misschien dat je een wereldvreemde kluizenaar bent. Ben daar allemaal niet mee bezig, vat het niet persoonlijk op. Het heeft meer te maken met het feit dat ze niet weten dat je hoogsensitief bent en niet hebben geleerd om daar mee om te gaan.

De HSP-test

Hooggevoeligheidsexperts Elaine Aron en Arthur Aron ontwikkelden een zelftest waarmee je erachter komt of je een hoogsensitief persoon (HSP) bent. Door middel van 23 vragen met ‘ja’ of ‘nee’ te beantwoorden, krijg je inzicht in je eventuele hoogsensitiviteit.

De HSP-test komt uit het boek Hoog sensitieve personen van Elaine en Arthur Aron.

Wil je weten wat ik voor je kan betekenen, neem dan gerust contact met me op. Een reiki behandeling kan helpen om meer te ontspannen en overprikkeling te verminderen.